Gelijke beloning is geen gevoel – het oordeel over de Sint Maartenskliniek legt iets groters bloot

Als leiderschap wordt ingevuld via subjectieve indrukken, blijft genderongelijkheid in stand – zelfs in de zorg.

Wat is een kartrekker? En wie bepaalt of je er één bent?

Deze vragen stonden centraal in een recente uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens. Een vrouwelijke medisch specialist zag haar excellentietoeslag verlaagd worden van 15% naar 10%. Een mannelijke collega, met vergelijkbare ervaring en taken, bleef de volledige toeslag ontvangen.

De reden? Hij zou “meer initiatief tonen” en “een kartrekker” zijn. Het College oordeelde op 26 juni dat dit geen objectieve, controleerbare maatstaven zijn – en dus verboden onderscheid op grond van geslacht opleveren.

De zaak legt een hardnekkig probleem bloot: beoordelingssystemen die afhankelijk zijn van persoonlijke indrukken in plaats van transparante criteria. En als ‘kartrekker’ een subjectieve inschatting blijft, wordt ongelijke beloning gerechtvaardigd met schijnbare redelijkheid.

Wetenschappelijk onderzoek wijst al langer uit dat vrouwen bij gelijke prestaties minder vaak als ‘leidinggevend’ worden gezien. Zeker als leiderschap wordt ingevuld via extraverte, masculiene normbeelden – denk aan zichtbaarheid en assertiviteit – en verbindende of inhoudelijke kwaliteiten buiten beeld vallen.

Ook de procedure zelf bleek ondoorzichtig: geen duidelijke weging van criteria, geen inzage in de beoordeling. Het systeem faalt daarmee niet alleen in rechtvaardigheid, maar ook in rechtszekerheid.

De uitspraak heeft juridische waarde – maar vooral ook morele. Ze onderstreept dat ‘gevoel’ over wie excellent is geen excuus mag zijn voor ongelijke beloning. Gelijke arbeid verdient gelijke waardering. Niet op basis van wie het hardst roept, maar wie bijdraagt.

Want excellentie is geen gevoel. En gelijk loon geen ambitie – maar een basisvoorwaarde.