Reisadvies naar de VS
LHBTIQ+ rechten liggen wéér op de politieke onderhandelingstafel
De Nederlandse overheid heeft het reisadvies voor LHBTIQ+’ers die naar de VS reizen aangepast. Niet langer wordt gesteld dat wetten en waarden in de VS vergelijkbaar zijn met die in Nederland. Integendeel, de boodschap is nu dat er harde verschillen zijn – en dat deze verschillen gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid en rechten van LHBTIQ+’ers. De ruimte voor diversiteit en inclusie krimpt.
We hebben de neiging om vooruitgang als iets onomkeerbaars te zien. In Nederland is, in 2021, het huwelijk opengesteld voor iedereen, de arbeidsmarkt discrimineert minder expliciet, en wetten rondom genderidentiteit zijn toegankelijker geworden. Maar de realiteit is dat rechten, hoe fundamenteel ook, niet gegarandeerd zijn. Ze worden bevochten, verworven en – zoals we nu in de VS zien – soms ook weer afgebroken. Die afbreuk gaat gepaard met een wrange gretigheid die huiveringwekkend is in zijn snelheid. Jaren aan opbouw van emancipatiebewegingen wordt ondermijnd en met opwinding afgebroken, alsof de regressie een doel op zich is.
De aanpassing van het reisadvies komt niet uit de lucht vallen. In verschillende Amerikaanse staten worden anti-LHBTIQ+ wetten aangenomen die rechten beperken maar die ook een klimaat creëren waarin haat en uitsluiting worden genormaliseerd. Van leiders mag toch op zijn minst worden verwacht dat zij hun inwoners en bezoekers niet vernederen? In plaats daarvan wordt deze kwetsbare groep verder blootgesteld aan geweld. Het verbod op genderneutrale paspoortopties (een X), zoals nu bevestigd in het reisadvies, is slechts een symptoom van een bredere ontwikkeling waarin identiteiten niet erkend, maar ontkend worden.
Dat landen zoals Nederland, Duitsland en Denemarken waarschuwen voor de positie van LHBTIQ+’ers in de VS, zou ons allemaal wakker moeten schudden. Het laat zien hoe snel een maatschappij kan verschuiven van progressieve waarden naar restrictief beleid. Dat geldt niet alleen voor de VS – ook in Europa staan rechten onder druk. Denk aan de anti-LHBTIQ+ zones in Polen, de censuurwetten in Hongarije waar de Pride nu niet meer mag, en de toenemende acceptatie van reactionaire retoriek in Nederland.
Politiek draait om de verdeling van schaarste, maar LHBTIQ+ rechten zouden daar juist geen deel van mogen uitmaken – ze gaan over iets wat zich niet laat opdelen, maar juist groeit door het te delen. Het gaat om liefde. Liefde is geen taartpunt waarbij de één minder krijgt als de ander meer ontvangt. Het is een kracht die zich vermenigvuldigt wanneer we haar omarmen, niet beperken. En precies daarom mogen we ons niet laten meeslepen in een politiek die rechten en waarden ziet als onderhandelbaar. Een samenleving die oprecht vrij wil zijn, kiest ervoor om ruimte te geven aan ieder individu. Niet omdat het politiek slim is, maar omdat het menselijk is.
